Column

door: Tom Kofman

De recordinflatie komt voornamelijk door hogere prijzen voor energie en voedsel. Volgens het CBS steeg de inflatie in augustus met 12%. Hoger werd er nimmer gemeten… Consumentengoederen en –diensten waren in augustus 2022 12% duurder dan in dezelfde maand van het voorgaande jaar. Energie was zelfs 151% duurder dan een jaar eerder (aug 2021- aug 2022). Je zou bijkans gaan denken dat je als EU bent gevallen in je eigen energieboycotzwaard in de economische strijd tegen de Russische Federatie. Daar stromen de miljarden uit de verkoop van kolen , olie en gas vrijwel ongelimiteerd binnen bij lagere volumes gekoppeld aan veel hogere prijzen. Zo financier je anno 2022 op andermans kosten een oorlog… EU-commissievoorzitter Ursula von der Leyen meent te kunnen ingrijpen op de gasmarkt middels het instellen van een plafondprijs voor Russisch gas die de EU-broeders en zusters maximaal mogen betalen (alsof Putin zich qua prijsstelling voor “zijn” energie de les laat lezen…), de winsten van energiebedrijven te gebruiken om de burgers te compenseren, het afromen van de winsten van groene producenten, het instellen van een noodfonds voor bedrijven en het slim besparen op elektriciteit. Ik heb er een hard hoofd in!

In week 35 werd het Europees geharmoniseerd inflatiecijfer gepubliceerd. Koploper is Nederland waar de prijzen door de bank genomen met 13,6% waren gestegen. Ik weet best dat men bij de EU de cijfers iets anders doorrekent dan het CBS, maar toch hebben wij het hier over de hoogst gemeten inflatie ooit.

Maar wat doe je er aan zonder in een oneindige loon-prijsspiraal verzeild te raken. Wie mogen de lasten dragen van de superinflatie? De werknemers wier koopkracht rapido daalt of ondernemingen die hun winstcijfers deels zien verdampen als zij de inflatie bevechten met hogere lonen, of verdelen wij het leed eerlijk? Wie het weet mag het zeggen, maar het zal bloed, zweet en tranen kosten, banen vernietigen en economische krimp veroorzaken.

Hoe wentel je deze crisis af? Goeddeels gaat het namelijk om externe factoren waarop de EU-landen landen weinig invloed hebben. Landen als Quatar, Saudi-Arabië, VAR, Noorwegen, Rusland en niet te vergeten talloze multinationale energiegiganten (o.a. SHELL) zien het geld bij bakken in de oorlogskassen vloeien, terwijl de langjarige cao-gebonden werknemers van maand tot maand hun koopkracht zien teruglopen. In een steeds meer mondiaal opererende wereld verschuift de macht steeds meer richting de werkgever.

De koopkrachtkrikkende Staat der Nederlanden zal naar verwachting op de derde dinsdag van september voor 2023 een verhoging van de AOW en uitkeringen aankondigen van 10%. Hamvraag dzz is of de pensioenen ook zo ruimhartig zullen worden gecorrigeerd voor inflatie (ABP-deelnemers missen over de afgelopen 13 jaar al ca. 20 – 25%). De pensioenkassen kunnen deze “last” uit eigen zak makkelijk dragen, dus daar kan het niet aan liggen…

Kijken wij naar de huidige CAO-onderhandelingen (NS bijv.), dan denkt de werkgever aan een “vette” 5% met terugwerkende kracht en 2,5% per 01 januari 2023. FNV Tuur Elzinga c.s. eisen tevens dat de automatische prijscompensatie terugkomt in de CAO. Komt Splinter zo wél door de winter? De ECB zal in week 36 wel met een nieuw rentebesluit komen. Denk aan 0,75 procentpunt stijging.

Der Kern des Pudels: MACHT… De georganiseerde belangenbehartigers (vakbonden) kunnen het onderhandelingsgevecht met de werkgevers beter uitspelen dan wie dan ook. Het machtige wapen van stakingen die sectoren volledig lam kunnen leggen is een hoogwaardig breekijzer. Een goede start maak je naar mijn mening bij de NS (een sector met een hoge organisatiegraad) waar nog veel werknemers lid zijn van een vakbond. Op zeker dat een forse loonstijging kan worden afgedwongen.

Ik heb het al vaker gezegd dat, als vier van de vijf werknemers géén lid zijn van een belangenbehartiger, je niet raar moet opkijken als de werkgever aan het langste eind trekt. Ga nog maar eens goed bij u zelve te rade of het toch niet eens tijd wordt om de krachten te bundelen.

Ik zou geen andere partij weten die in dit inflatiedrama goed tegenwicht kan bieden aan de weerwolven van werkgevers. Van Rutte c.s. zullen uw zegeningen beslist niet komen.

Voor ik het vergeet: haal svp direct de nieuwe Pensioenwet van tafel. Voorlopig lekker invriezen. In een tijd van rampzalige inflatiescenario’s kun je maar beter pas op de plaats maken. Nu gaan herverdelen zal voor veel groepen een onrechtvaardige uitkomst opleveren of zelfs de dood in de pot.

In de tussentijd wacht ik vol ongeduld op de glasnost en perestroika van een nieuwe Michail Gorbatsjov…