PRIKKEN EN PRIKKELS

We schrikken wakker...

en worden verder uitgekleed

We leven momenteel in een krankzinnige wereld, waarin steeds meer tollen losstaan en bestaande zekerheden snel verdampen. Na de agressieve en brute inval van Rusland in Oekraïne komt de oorlog ook voor ons heel dichtbij. Mensen worden angstig en slaan alvast aan het hamsteren. Bij de door de media dagelijks gepresenteerde berichten, met huiveringwekkende foto’s en videobeelden, valt de meeste corona-ellende van de afgelopen jaren in het niet. Politieke en maatschappelijke onrust nemen toe en onze hier eertijds zo veilige, stabiele wereld lijkt wel verworden tot een fata morgana. Je kunt je afvragen wat in deze tijd de mening van een deskundige nog waard is. En belangrijker nog: wat komt er terecht van politieke uitlatingen en besluiten die steeds meer vanuit de heup worden gedaan of genomen?

Ja, het is oorlog in Europa. Terwijl het ‘niemals wieder’ eigenlijk al was opgedoekt tijdens de bloedige stammenoorlog op de Balkan, konden we ons zo’n ouderwetse oorlog van ‘staal op staal’, met steden in vuur en vlam en grote hoeveelheden burger- en militaire slachtoffers, hier niet echt voorstellen. Een bestaande, onafhankelijke en souvereine natie veroveren en aan het eigen grondgebied toevoegen, dat is toch niet meer van deze tijd? Maar zo gaat het toch weer. Het cliché dat de geschiedenis zich herhaalt kan niet altijd worden doorgetrokken naar het heden; echter, enige gelijkenis met de Heim ins Reich-operatie van nazi-Duitsland, met bijvoorbeeld de annexatie van het Sudetenland aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog (WO II), valt toch wel te constateren. Er waren genoeg deskundigen die wezen op het onberekenbare gedrag van Poetin, maar de ‘vrije wereld’ heeft die signalen niet willen zien.

Ondanks alle waarschuwingen en duidelijke signalen voor te verwachten geopolitieke dreigingen vanuit Rusland, vluchtelingenstromen uit Afrika en assertiever optreden van China, hebben we de afgelopen decennia in ons deel van het ‘Westen’ weinig tot niets gedaan om onze belangen fatsoenlijk te kunnen verdedigen en veiligstellen. We zijn van de relatief behapbare bipolaire wereld van eind vorige eeuw verzeild geraakt in een multipolaire wereld met een scala van bedreigingen. En wij maar discussiëren over koopkrachtplaatjes. De oorlog in Oekraïne doet onze politici nu de schellen van de ogen vallen en de reacties die we tot nu toe waarnemen zijn ronduit verbazingwekkend. Ze getuigen trouwens ook van naïviteit. De voorzitter van de Europese Commissie die Oekraïne een wenkend lidmaatschap van de EU voorhoudt; zien wij hier olie op de golven of op het vuur gestort worden?

Oekraïense burgers schuilen onder een brug in Kiev (foto: Wikimedia Commons)

Afijn, de NAVO heeft met spoed troepen naar de oostelijke lidstaten gestuurd. De immer afwachtende houding van onze oosterburen voor wat betreft het toepassen van militair geweld lijkt ineens voorbij; voor honderd miljard euro kun je best veel wapens kopen. De cohesie binnen de NAVO en de EU is binnen no time op een hoog niveau gebracht. Voor de NAVO was dat ook hard nodig, nadat Trump voor de nodige consternatie had gezorgd. Nu maar hopen dat dit zo blijft. En ook in Nederland, waar door regering na regering werd bezuinigd op Defensie, is besloten om het militaire apparaat echt te gaan versterken. Beetje jammer dat we nog niet zo lang geleden onze nog zeer goed bruikbare Orion maritieme verkenningsvliegtuigen, alle Leopard-2 gevechtstanks en een aantal moderne pantserhouwitsers voor een appel en een ei hebben weggedaan. Niet alleen het geld, maar ook de ontstane capability gaps vormen een zure appel, waar we niet zomaar doorheen kunnen bijten.

Onze reactie op de inval in Oekraïne was best wel fier. We stuurden met spoed wapens, onze ministers van Defensie en Buitenlandse Zaken bedienden zich van spierballentaal, de regering verklaarde versneld van het Russische gas af te willen en als klap op de vuurpijl reisde zelfs een handjevol Nederlandse vrijwilligers om mee te vechten af naar Oekraïne. Bij dat laatste viel vooral op dat het niet formeel werd afgekeurd. Nederland zal zich echter vanaf nu structureel beter moeten wapenen voor de diversiteit aan dreigingen, inclusief scenario’s met grootschalig fysiek geweld vanuit dictatoriale landen, die in de voorzienbare toekomst niet zullen verdwijnen. De Defensievisie 2035 zegt hier zinvolle dingen over en als het defensiebudget snel wordt opgehoogd tot 2% van het bbp, dan hoeven we ons nog maar twee dingen te beseffen.

Eerst en vooral, 2035 is nog heel ver weg. China heeft zich voorgenomen – aldus de Amerikanen, die recent hebben bewezen dat ze hun competitors op deze aardbol aardig in de smiezen hebben – om uiterlijk in 2027 Taiwan te annexeren. Dat zal waarschijnlijk niet goedschiks gaan. De vraag is of ‘het Westen’ dezelfde reactie zal vertonen als nu voor Oekraïne en welke fierheid Nederland dan zal opbrengen. Tussen nu en 2027 resteert nog slechts vijf jaar. Hoeveel sterker zal onze krijgsmacht in die tussentijd kunnen worden?

En de tweede relativering die zich opdringt is: wij zullen de komende jaren niet als eerste worden bediend door de internationale industrie die kan voorzien in zware wapensystemen. Wij hebben die industrie namelijk niet in ons eigen land, laat staan in eigen handen. Europees zijn we afhankelijk van Franse, Italiaanse, Spaanse, Duitse en Zweedse leveranciers, die waarschijnlijk door eigen, nationale overheden voor langere tijd zullen worden overvraagd. De gaten in onze voorraden en de lege wapenopslagplaatsen zullen dan ook veel langzamer worden gevuld dan we zouden willen (en inmiddels kunnen betalen). En met onze wapenleveranties aan Oekraïne zijn we ons vandaag-de-dag nog verder aan het uitkleden.

Laten we hopen dat de Russische agressie in Oekraïne snel wordt ingedamd en dat ook China hier – wat ons betreft gedurende tenminste twee planperioden – een grondige evaluatie aan wijdt. Dat is in alle opzichten nodig om de huidige deplorabele toestand van onze krijgsmacht te boven te komen. Want we zijn wel wakker, maar we kunnen ons nog steeds niet aankleden … Redactie

Nederland zal zich vanaf nu beter moeten wapenen te de diversiteit aan bedreigingen