Afscheid van een iconisch vliegtuig

In de Defensienota van 1984 werd al aangegeven dat, mede gelet op de sterk gestegen behoefte aan transportcapaciteit, nieuwe transportvliegtuigen noodzakelijk waren. De nieuwe veiligheidssituatie die in 1989 ontstond, maakte de behoefte aan toereikende luchttransportcapaciteit nog nadrukkelijker. De KLu kreeg de opdracht om de behoefte aan luchttransport goed in beeld te brengen. D.m.v. van een zogenoemd DMP-A document beschreef de KLu in 1990 de behoefte aan die capaciteit.

Dat door Deny Flight het voornemen ontstond om te onderzoeken of kon worden overgegaan tot aanschaf van strategisch luchttransport in combinatie met bijtanken in de lucht, is m.i. dan ook onjuist. Na goedkeuring van het DMP-A document door de Tweede Kamer werd door het projectbureau Transportvliegtuigen een gecombineerd DMP B/C document opgesteld, waarin deze behoefte nader werd uitgewerkt. De behoefte aan grote transportvliegtuigen was gebaseerd op een drietal taken:

1. het tanken van F-16’s boven de Noordzee om het aantal starts en landingen terug te dringen en daarmee de geluidsoverlast te beperken;
2. de efficiënte ondersteuning van laagvliegoperaties vanaf Goose Bay, Labrador, Canada, door een F-16 eenheid, inclusief personeel en materieel, de Atlantische Oceaan te kunnen laten oversteken zonder tussenlanding;
3. de inzet van het F-16 ACE Mobile Force (AMF)-squadron, zowel op de noord- als de zuidflank van de NAVO.

De behoefte aan grote transportvliegtuigen was gebaseerd op een drietal taken

In dit document was vastgesteld op welke wijze die behoefte het beste binnen het budget kon worden ingevuld. Omdat meerdere luchtvaartmaatschappijen begin jaren negentig het voornemen hadden hun vloot DC-10 vliegtuigen te gaan vervangen, kwam de optie aanschaf van gebruikte DC-10 vliegtuigen en deze aan te passen voor het gebruik als tankvliegtuig nadrukkelijk als beste uit de bus. Na goedkeuring van het DMP-document kreeg het projectbureau de opdracht om verder plannen te maken voor de aanschaf van twee gebruikte DC-10 vliegtuigen en de ombouw daarvan tot tankvliegtuig.

Voor de aanschaf van gebruikte DC-10 vliegtuigen deden zeven luchtvaartmaatschappijen een aanbieding. Na een desktop-analyse van de gedetailleerde aanbiedingen, werd een shortlist opgesteld en uiteindelijk werd er met twee luchtvaartmaatschappijen daadwerkelijk onderhandeld, waarbij een uitgebreide fysieke inspectie plaatsvond van de vliegtuigen en onderhoudsdocumentatie. Uiteindelijk kwam Martinair met twee DC-10-30-CF’s als beste oplossing uit de bus. Dit werd vastgelegd in het DMP-D document en na goedkeuring daarvan werd in juni 1992 een contract gesloten met Martinair voor aankoop en lease back van de twee vliegtuigen.

De veronderstelling in het artikel dat bij de KLu het plan om de DC-10 aan te kopen en te modificeren was ontstaan omdat Martinair DC-10 vliegtuigen van de hand wou doen, is derhalve onjuist.

Lkol b.d. John Niessen

Repliek maj b.d. Marco Pulles e.a.

Allereerst dank voor uw reactie. Om maar meteen met de deur in huis te vallen: het artikel werd inderdaad geschreven vanuit een operationele beleving, en bekeken vanaf het begin van de jaren negentig, toen het grote tekort aan strategisch luchttransport begon op te spelen. We kunnen ons goed voorstellen dat er bij de verwerving van de DC-10 vliegtuigen meer overwegingen zijn geweest, die hier in de beschrijving van het DMP-proces door u zijn verwerkt, maar we hebben dat in verband met de omvang van het artikel niet meegenomen.

De constatering dat ‘het management’ was blijven hangen in de F-27 tijd en dat we ons daar wat minder positief over hebben uitgelaten, hadden we kunnen onderbouwen met vele, soms hilarische gebeurtenissen, maar omwille van de onderliggende boodschap en nogmaals de lengte, hebben we dat niet gedaan. We hebben in die tijd overigens regelmatig tegen elkaar gezegd, dat de Defensie Materieel Organisatie (DMO) de zaken beter voor elkaar had dan ‘Ops’.

We hebben onze teleurstelling willen uitspreken over de wijze waarop afscheid is genomen van één van de mooiste kisten van de luchtmacht, en hebben dat in een klein historisch jasje gegoten. Gezien het feit dat uw oog meteen werd getrokken op het KDC-10 artikel, gaan wij ervan uit dat u zich ook voelt aangetrokken tot dit vliegtuig. En wie weet, zou er wellicht een breed gedragen, interessant Ops-Log boekwerk in het verschiet kunnen liggen.

Maj b.d. Marco Pulles e.a.