In mijn actieve diensttijd sprak ik veelvuldig met buitenlandse partners om alles rond te krijgen voor o.a. oefeningen en missies. We gingen de hele wereld over en we brachten, samen met ons team of als lid van een team, veel tijd door aan de onderhandelingstafel. Daar wij veelal afhankelijk waren van onze partners was het essentieel te weten namens wie je daar aanwezig bent en wat je als deelnemer te bieden hebt. Helaas was dit voor strategisch- en tactisch luchtvervoer niet veel. Zonder steun van onze partners konden wij eigenlijk niet deelnemen aan een missie. Gelukkig waren de partners veelal bereid om ons te ontzorgen, maar het was wel veel eenrichtingsverkeer. Ook nu moet Defensie samen met anderen problemen en uitdagingen oplossen. Die problemen en uitdagingen bestaan natuurlijk niet alleen in Nederland, maar ook daarbuiten.

Nu werk ik bij een vakbond en wij als GOV|MHB proberen een win-win situatie te creëren voor onze achterban (niet alleen onze leden) en de organisatie. Dat betekent dus niet dat zodra Defensie met een voorstel komt om een eenheid te reorganiseren of een regeling aan te passen dat wij (defensie en de centrales) elkaar het licht in de ogen niet meer lijken te gunnen. Ik sta zelf voor een gebalanceerde manier van werken. Voor mij is een goed resultaat, als medewerker van een vakbond, een gebalanceerd resultaat, waar alle partijen zich comfortabel bij voelen. Er zijn voor mij wel twee belangrijke aandachtspunten:

• Wij als vakbond moeten meer proactief zijn, maar door Defensie in die gelegenheid worden gesteld;
• Wij moeten ons de positie van de Defensieorganisatie realiseren. De wereld is namelijk echt niet altijd maakbaar. De politiek is helaas, maar noodzakelijkerwijs, een meester in het verdelen van de schaarste en maakt keuzes waar zeker niet eenieder achter zal staan.

Wat voor de GOV|MHB nu wel echt uitdagend wordt is dat je gerust de vraag kan stellen of de gegeven opdracht van de politiek aan Defensie nog wel uitvoerbaar is. De vraag stellen is hem beantwoorden, maar onze oud minister heeft haar antwoord al gegeven.

Reorganisaties

Dan is het goed om te zien dat bijvoorbeeld het Commando Luchtstrijdkrachten probeert relevant te blijven door steeds maar mee te gaan met de nieuwe ontwikkelingen. Conform de visie betreffende de 5de Generatie Luchtmacht bestaat CLSK op termijn uit staf CLSK en vier commands t.w. het Air Combat Command (ACC), het Defense Helicopter Command (DHC), het Air Mobility Command (AMC) en het Air Support Command (ASC, voorheen Main Support Base). In het laatste Informeel Overleg Reorganisaties Commando Luchtstrijdkrachten (IOREO CLSK) bespraken wij o.a. het reorganisatieplan van het ACC. Met de oprichting van het ACC verworden drie luchtmachtonderdelen tot één commando. Dit resulteert in het vormen van één staf en het verdwijnen van de drie onderdeelscommandanten. Vanuit de, in een A-structuur georganiseerde staf, vindt centrale aansturing plaats. Dit heeft tot doel de gevechtskracht van de drie onderdelen beter te bundelen en te benutten en daarbij optimale synergie te realiseren. Tegelijkertijd verdwijnt er een bestuurslaag. Dit resulteert in een plattere organisatiestructuur waarin de squadrons en squadron-equivalenten direct onder aansturing van de C-ACC vallen. Het ACC kent dertien squadrons en vijf squadron-equivalente eenheden. Deze reorganisatie is een eerste stap in een stelsel van meerdere toekomstige reorganisaties om tot de eindsituatie van het ACC te komen.

Als er iemand op dit moment de juiste man/ vrouw op de juiste plaats is, dan is dat wel Cdre Johan van Deventer. Nu commandant ACC i.o., maar daarvoor verantwoordelijk, namens C-LSK, voor het aansturen, plannen en verder vormgeven van de visie op de 5e generatie luchtmacht. Hij weet waar hij met zijn team heen wil en heeft een luisterend oor voor nieuwe inzichten en ontwikkelingen.

Stap 1 Het huidige reorganisatieplan Het samenvoegen van Vliegbasis Leeuwarden, Vliegbasis Volkel en AOCS NM met alle bijbehorende squadrons en buitenlocaties, inclusief de doorgroei van het 3YY squadron van 8 naar 15 F-35 toestellen. DBGE: 30 juni 2022

Stap 2 Het oprichten van een Follow-on Operational Test & Evaluation (FOT&E) detachement in de Verenigde Staten. DBGE: Afhankelijk van besluitvorming Luchtmachtraad.

Stap 3 De afbouw van het Nederlands Detachement Tucson Arizona (NDTA). DBGE: 1 maart 2023

Stap 4 Het oprichten van een derde F-35 squadron. DBGE 1 januari 2024

Stap 5 De afbouw van de F-16 organisatie op Vliegbasis Volkel. DBGE: 1 maart 2025

F-16’s verlaten thuisbasis Leeuwarden. De vier staarten tonen de emblemen van de Transitie Conversie Afdeling (TCA, blauw haaitje) dat van 1979- 1986 met de F-16 vloog, 322 Squadron (1980-2021) en 323 (1981-2014). De staart voor het afscheid van Leeuwarden is getooid met de Friese draak.

Wat tijdens het IOREO m.b.t. dit reorganisatieplan duidelijk naar voren kwam, was dat in de oude situatie gevechtskracht was versnipperd. In dit geval over de 2 vliegbases en het Air Operations Control Station te Nieuw Milligen (AOCS NM). Het idee van het ACC is dat er synergie ontstaat die ervoor zorgt dat de krachten beter gebundeld en benut worden. En dan niet alleen voor het ACC, maar ook voor de 3 andere commands. Het is voor het CLSK belangrijk goed te begrijpen hoe transities in elkaar zitten en de uitdaging om het zittende personeel daar in mee te krijgen. Geef duidelijk aan wat belangrijk is en waar je na toe gaat werken. De stip op de horizon. Blijf wel gretig en nieuwsgierig. Hou tot slot ruimte over voor nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Maar vergeet niet, op het eind telt alleen maar het resultaat!

Politiek

Het resultaat telt. Ook voor de politiek, maar daarop ben ik niet echt hoopvol. Ik denk hierbij o.a. aan het ongeveer acht maanden geleden gepresenteerde kritische rapport van de commissie-Bosman dat onderzocht hoe burgers klem komen te zitten tussen de raderen van overheidsorganisaties zoals de Belastingdienst en het UWV. Tot nu toe is dat nog altijd niet besproken. Kortom: geen voortgang en nog geen resultaat! En dat geldt ook voor het afhandelen van de aardbevingsschade in Groningen en het afhandelen van de toeslagenaffaire. Hier is wel enige voortgang, vraag is wel of dat de goede voortgang is.

Evacuatie Kabul

Wat wij ook vinden van de evacuatie uit Kabul, tactisch en operationeel hebben onze militairen in samenwerking met de mensen van buitenlandse zaken een goede prestatie geleverd. Ik neem ook aan dat in ieder geval Defensie de evacuatie in een after action review (AAR) gaat evalueren. Wat deden we goed? Wat deden we fout? Waar werden we verrast? De grote vraag is nu of dat AAR ook op strategisch en politiek-bestuurlijk niveau zal plaatsvinden. Gelet op de drie eerder genoemde dossiers is dit voor mij een groot vraagteken! Maar ja, eenhoofdige leiding is ook niet de politieke oplossing. Doen we het wel goed?

Wel vreemd dat er allerlei artikelen, rapporten en boeken geschreven zijn over ‘het resultaat telt’. Het resultaat telt ook voor onze Defensie medewerker, ook in relatie tot een nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Echter, zoals hierboven beschreven, er zijn veel meer resultaten niet zijnde een cao. Vaak zien we, met name bij de overheid, dat degene die verantwoordelijk is om een resultaat te behalen en dat resultaat niet behaalt, zich niet echt hoeft te verantwoorden en dat er vaak ook geen nadelige persoonlijke consequenties volgen. Dit is aan onze burgers van Nederland niet meer uit te leggen, dus ook niet aan onze defensiemedewerkers. Mogelijk hebben we dan ook om die reden geen AV-onderhandelingsresultaat bereikt. Ik denk van niet, maar u mag het zeggen.