PRIKKEN EN PRIKKELS
Anders denken – wél doen!
Afbeelding: Unsplash
Al jaren heeft Defensie een vullingsprobleem bij militaire functies. De tekorten zijn inmiddels opgelopen tot gemiddeld 20%. Dit betekent dat bij sommige eenheden of functiegroepen de tekorten nog hoger zijn. Sinds de Defensienota (DN) 2022 uitkwam is Defensie een groeiende organisatie. In 2022 zijn er ongeveer 1.200 militaire arbeidsplaatsen bij gekomen, maar…er zijn slechts 57 militairen bijgeplust. Een groeiende organisatie in een krappe arbeidsmarkt betekent dus niet zomaar dat de aangemaakte militaire functieplaatsen worden gevuld.
Een veel voorkomende eerste reactie is dat Defensie dan betere arbeidsvoorwaarden moet bewerkstelligen. Klinkt in eerste aanleg als een logische reactie, maar bij de burgerfuncties van Defensie is vulling geen probleem; die zit al rond de 100%. De arbeidsvoorwaarden zijn voor die groep blijkbaar niet de bepalende of beperkende factor. Er zijn andere oplossingen nodig om het structurele karakter van de militaire vacatures aan te grijpen. Zo zijn er proefnemingen met decentrale werving en dat lijkt enigszins te werken. Dit jaar wordt gestart met het ‘dienjaar’; daar is zeker belangstelling voor, maar het zal jaren duren voordat de effecten zichtbaar zijn.
Andere oplossingen zijn dus nodig om het inmiddels structurele probleem aan te pakken. In de Defensievisie (DV) 2035 werd daarom een andere oplossingsrichting aangestipt: arbeidsextensiviteit. Met andere woorden: mensen vervangen door materiaal om minimaal dezelfde operationele outputte realiseren. De cynicus zal zeggen dat het dan weer draait om doelmatigheid, de innovator zal het verhogen van de effectiviteit door middel van techniek van harte omarmen. Feit is dat het sinds de DV 2035 oorverdovend stil is geworden rondom dit onderwerp.
Het toepassen van arbeidsextensiviteit biedt overigens een kans om het militaire domein meer ‘sexy’ te maken. In de luchtmachtwereld hebben ze dat al jaren eerder begrepen, want vliegtuigen en helikopters hebben vaak stoere namen als Fighting Falcon, Apache of, wat langer geleden, Starfighter. Wie wil nu niet werken met een wapensysteem dat zo’n stoere naam heeft? Dat zou dus ook gedaan kunnen worden met nieuwe arbeidsextensieve concepten voor de krijgsmacht. Een paar mogelijke voorbeelden:
- The loyal wingman. Dit concept kan worden toegepast bij schepen, onderzeeboten, gevechtsvoertuigen en -vliegtuigen. Het idee erachter is dat een, vaak kleiner, systeem (of meerdere systemen) mee vaart, rijdt of vliegt in de omgeving van een bemand gevechtssysteem. De operator in het bemande gevechtssysteem geeft indien nodig opdracht aan het semi-autonome systeem om bijvoorbeeld in de aanval te gaan. Hiermee zijn minder bemande systemen nodig om toch de benodigde gevechtskracht op de mat te leggen.
- The lone ranger. Een klein autonoom voertuig dat in het terrein zelf zijn weg kan vinden van A naar B en weer terug. Geschikt voor de logistiek. Op de heenweg kan dan bijvoorbeeld munitie en voedsel naar de frontlinie worden gebracht en op de terugweg zou een gewonde kunnen worden meegenomen. Door middel van medische sensoriek, weet de arts in de hulppost al wat de status is van de gewonde die eraan komt.
- The robot guard. Op een vliegveld rijden in het kader van de beveiliging meerdere autonome voertuigen rond die vanuit een centrale bunker worden gemonitord; voorzien van sensoren, zodat de commandopost met de robotvoertuigen meekijkt. De voertuigen kunnen worden uitgerust met lethale en niet-lethale wapens, waarvan het gebruik al dan niet door de commandopost wordt geactiveerd.
- The wardog. Autonome systemen die schuttersputten of loopgraven kunnen ‘bemensen’, of kampen en commandoposten kunnen verdedigen. Wapens kunnen machinegeweren, anti-tankwapens, Stingers e.d. zijn. Door specifieke instellingen kunnen deze volledig zelfstandig een positie of een gebied verdedigen of achter de linies worden gedropt om commandoposten of logistieke knooppunten aan te vallen.
Andere oplossingen zijn nodig om het probleem aan te pakken
Op diverse plekken wordt al geëxperimenteerd met bovenstaande concepten. Vooral de niet bewapende arbeidsextensieve systemen zouden op korte termijn meerwaarde kunnen bieden, zonder dat er meteen een maatschappelijke discussie ontstaat over killer robots. De mindset binnen Defensie moet om, teneinde mogelijkheden te bedenken en in te voeren. De oplossingen die we de afgelopen jaren hebben bedacht zijn te weinig effectief om de slagkracht van Defensie te garanderen. Het blijven doorvoeren van dezelfde maatregelen in de hoop op een ander resultaat is een teken van gekte, zo hield Einstein ons al voor. Ook alternatieve oplossingen zijn dus nodig.
Onze oproep aan de CDS is dan ook om niet te wachten tot het bijna 2035 is en de organisatie en de markt uit te dagen om de gekte te keren. Defensie heeft hulp nodig. Personeel is het grootste kapitaal van Defensie, maar dit personeel heeft inmiddels meer assistentie nodig om die slagkracht op de mat te kunnen brengen en te winnen.
Redactie