Defensie zet een tandje bij

De wereld draait door … of eigenlijk lijkt het er meer op dat de wereld steeds verder doorgedraaid of dolgedraaid raakt. Wereldleiders lijken niet bij machte om het klimaat-tij nog te keren, de gevolgen van oorlog en droogte bedreigen miljoenen mensen in Afrika met hongersnood en aan de rechten van vrouwen wordt niet alleen in Afghanistan getornd.

In Europa maakt de oorlog pijnlijk duidelijk wat wereldwijd de gevolgen kunnen zijn van een tot nu toe toch relatief beperkt conflict: voedsel- en brandstofprijzen schieten omhoog, waardoor ook veel andere zaken steeds duurder worden. Het reëel besteedbaar inkomen van veel mensen daalt snel en de overheid reageerde met een verlaging van de brandstofaccijnzen, maar de prijs is inmiddels alweer net zo hoog als voor de accijnsverlaging. Werkgevers krijgen steeds meer te maken met personeel dat de vaste lasten niet of nauwelijks meer kan dragen. Dit alles heeft grote invloed op de maatschappij en het gevoel van veiligheid. En voor al deze problemen is Defensie het ultieme vangnet. En daar gloort hoop aan de horizon! Zoals voormalig minister-president Jan Peter Balkenende in 2002 aan het Nederlandse volk uiteenzette, was het eerst tijd voor een zuurtje, voordat er een zoetje zou volgen. Voor onze krijgsmacht, die toen al enige tijd aan de zure kant zat, bleek dat dit zuurtje zo uit Willy Wonka’s Chocoladefabriek zou komen en maar liefst twintig jaar zou meegaan! Maar zelfs aan zo’n superzuurtje komt ooit een eind. Zowaar hebben recent een spiksplinternieuwe defensienota en een nieuw arbeidsvoorwaardenakkoord binnen twee dagen het licht gezien. Twee voor onze defensieorganisatie belangrijke documenten, vol met goed nieuws en ingeleid met de loftrompet en een mêlee aan mooie moderne fashionable woorden en statements. Het lijkt allemaal niet op te kunnen.

Er is een ‘historische’ financiële injectie gegeven aan Defensie, zo werd aangekondigd. De organisatie kan eindelijk gaan bouwen aan de krijgsmacht van de toekomst, een krijgsmacht die er staat, zich kan aanpassen, die snel op- en af kan schalen, die sneller vaker en langer ingezet kan worden en die in staat is om complexe dreigingen het hoofd te bieden. Die bovendien een aantrekkelijke werkgever is, waarbij maatwerk de nieuwe standaard is en die personeel zal weten te boeien, binden en behouden met hogere salarissen, in breed samengestelde teams – let wel: winnende teams! Defensie gaat flinke stappen zetten om Nederland sterker te maken, Europa veiliger en de NAVO krachtiger. De euforie viert hoogtij op het intra- en internet en de plannen zijn schijnbaar eindeloos. De ruimtes van de aan achterstallig onderhoud lijdende infrastructuur van Defensie raken bijna verzadigd met de zoete geur van al dit zoets: de vullingen zouden spontaan uit je kiezen springen. Maar enige nuance is wel op zijn plaats en ‘verwachtingsmanagement’ wordt ook een nieuw toverwoord voor de komende jaren. Een organisatie als Defensie, jarenlang onderhevig geweest aan het corrosieve effect van het zuur, lap je niet ‘even’ op. Dat is een weg van lange adem en die adem is, met een zwaar gehavend gebit, op dit moment nog niet lekker fris. En al het mooie voorgenomen zoet zal moeten worden bediend door al die mensen die nu bij Defensie willen werken. Die zijn er echter nog niet en organisaties die in dezelfde vijver vissen maken dezelfde arbeidsvoorwaardelijke bewegingen als Defensie. Daar zit dus nog wel een uitdaging. Maar alle zoetheid op een stokje: natuurlijk is het goed dat er – eindelijk – serieus naar onze krijgsmacht wordt omgekeken. Meer dan de hoogste tijd dat er nu structureel iets gebeurt; los van noodzakelijk, misschien wel fantastisch. Nadat de organisatie twintig jaar lang heeft moeten leren omgaan met het zuur, waarin grote delen van het defensiegebit – de tanden en kiezen van de democratie – verloren zijn gegaan, is het mooi om te zien dat er een tandje bijgezet kan worden.