PRIKKEN EN PRIKKELS
‘De wereld is een schouwtoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel’
(Joost van den Vondel)
Joost van den Vondel
Bij het schrijven van deze Prik was Prinsjesdag koud een week gepasseerd. De beeldspraak van het theater was volop van toepassing. Het was dan ook treffend dat Z.M. de Koning de troonrede uitsprak in het Koninklijk Theater, dit vanwege de verbouwing van het Binnenhof, of zou de Koning hiermee iets duidelijk willen maken? Maar ook op straat was er volop theater, zij het niet van het meest fraaie soort. Boeren en beroepsrelschoppers scandeerden beledigingen richting onze apolitieke vorst en verpestten het evenement voor de rest van het publiek door hinderlijk gefluit en provocerende omgedraaide driekleuren. Waarlijk geen ‘feest’ van de democratie en hopelijk geen traumatische ervaring voor onze jonge Prinses van Oranje. Stel je voor dat protesteren tijdens de rijtoer op Prinsjesdag een gewoonte gaat worden! Dan maar gauw ermee ophouden en met een auto naar de Ridderzaal racen en dan snel weer terug. Of online, dat is tegenwoordig ook modern. Wie de dag ervoor naar de begrafenis van Koningin Elizabeth II van Groot-Brittannië had gekeken en zich afvroeg waarom zoiets bij ons niet kan, heeft de dag erna het antwoord gekregen: veel burgers hebben klaarblijkelijk niet meer het fatsoen om zich tijdens een ceremonie of traditie te gedragen. Onze mores zijn inmiddels zover verworden dat niemand op het idee komt om daar iets aan te doen. De dictatuur van de tolerantie gebiedt inmiddels dat alles moet kunnen.
Maar er was natuurlijk nog meer theater. In de Tweede Kamer gingen diverse Kamerleden zich te buiten aan straattaal, spelen op de man c.q. vrouw en aperte nonsens. En dat allemaal niet om de regering te adresseren, maar vanwege de camera’s die het schouwtoneel de wereld in slingeren. De stennismakers willen gezien worden, want het gaat om het electoraat oftewel de herverkiezing en klaarblijkelijk niet in de eerste plaats om de regeerbaarheid en de toekomst van dit land. Respect is ver te zoeken en een zakelijk en rationeel betoog evenzeer. De ultieme reactie van de regering was om zich in de tweede akte te onttrekken aan dit toneelstuk en weg te lopen bij de vertoning van ‘de ongevaccineerde dorpsgek’ [1]. Wat zou er gebeurd zijn als de regering was blijven zitten en in schaterlachen was uitgebarsten bij het horen van zoveel kolder? Of dat minister Kaag niet beledigd was bij de kwalificatie van haar studie als voorbereiding op werken voor inlichtingendiensten, maar juist het compliment in ontvangst zou hebben genomen? Dan was het toneelstuk gekwalificeerd naar waarde: een komedie met een Hansworst.
Maar in de slotaktes van het Prinsjesdagdrama zaten voor Defensie gelukkig wat positieve passages. Ja, de langverwachte budgetverhogingen zetten door en wat belangrijker is, men beseft blijkbaar dat het behoud van onze welvaart en democratie niet gratis is en in het ultieme geval bevochten moet worden. Vrijwel iedereen ziet de strijd van Oekraïne daarom ook als onze strijd. Niet echter Geert Wilders, die niet bereid is om de hoge prijs voor gas te betalen en denkt dat afzijdigheid ons meer profijt gaat opleveren; Nederland als eiland. Ook niet voor Thierry Baudet die (waarschijnlijk) gefinancierd door het Kremlin de regering tart met zijn waanideeën. We kunnen deze Kamerleden afdoen als aberraties, maar ook elders in EU-landen steken dit soort politieke fenomenen de kop op.
Zuur is wel dat de slagkracht van onze krijgsmacht en die van bondgenoten door alle wapenleveranties aan Oekraïne nu eerder achteruit gaat dan vooruit, maar voor de langere termijn is dit te rechtvaardigen. De dreiging die van de Russische krijgsmacht uit gaat wordt er ook door geslecht. Een lastiger kwestie is hoe we ons personeel weten te binden aan eenheden die qua materieel leeg zijn geplukt. Onze soldaten begrijpen het misschien wel, maar dat betekent nog niet dat ze er willen blijven werken. Er is immers elders werk genoeg en het zou maar zo kunnen dat het salaris daar ook nog hoger is.
Het doek is gevallen, Prinsjesdag is voorbij. Het boe-geroep overstemt het applaus, de toeschouwers verlaten de zaal. Met de Algemene Beschouwingen kregen we nog wat toneelstukjes en conferences te zien, want de toon was gezet. Voor Defensie komt het nu aan op het goed besteden van de extra budgetten. Aan materieel, personeel, conceptueel, mentaal, er ligt heel veel werk in het verschiet. Ook de randvoorwaarden die er moeten komen van buiten Defensie, in de vorm van moderne wetten die onze militairen in staat moeten stellen zich voor te bereiden op inzet. Daarmee doelen wij op wetten die informatievergaring voor militaire doeleinden faciliteren en niet frustreren. Dat is voor de veiligheid van de burger, die momenteel meer belang hecht aan schijnbare privacy dan aan de toekomstige vrijheid om die te kunnen genieten. Hoog tijd voor een Wet op de Krijgsmacht, naar analogie van de Politiewet, die dat soort mogelijkheden heeft ingeregeld. Mogelijk zijn we dan op tijd klaar voor de strijd tegen de tijd dat de Russische beer weer is opgekrabbeld of de Chinese draak vuur begint te spuwen …. Ja, veel werk te doen en om ook met Vondel te besluiten: ‘Een krijgsman wint genoeg, al wint hij niets dan tijd’. Redactie
Eindnoot:
1. Kwalificatie van Thierry Baudet in de column ’Wuif-wuif & wegwezen’ van Youp van ’t Hek in NRC d.d. 24 september 2022