The Room where it happened

De auteur

John Bolton is een oudgediende in de Amerikaanse politiek die in tal van functies heeft gediend onder de presidenten Reagan, George H. en diens zoon George W. Bush, door Bolton overigens aangeduid als Bush 41 en Bush 43. Zo was hij in 2005 tijdens Bush 43 een aantal maanden de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties (VN). Na het aantreden van Donald Trump hoopte Bolton, die als ultraconservatieve hardliner bekend staat, gevraagd te worden als National Security Advisor (NSA), een functie die hij voor zichzelf op het lijf geschreven achtte. In plaats daarvan gaf Trump de voorkeur aan lgen Mike Flynn, die binnen een maand het veld moest ruimen, en vervolgens aan lgen Herbert McMaster. Dit waren keuzes die bij Bolton de nodige frustratie opwekten, die hij in het boek uitgebreid beschrijft. Op 22 maart 2018 mocht hij van Trump, na het ontslag van McMaster, eindelijk toch zijn gedroomde functie van NSA opnemen. De vreugde zou echter van korte duur zijn, want al op 10 september 2019 zou Bolton zelf het veld ruimen na tal van meningsverschillen met de president.

Het vertrek waar het allemaal gebeurde

De titel van het boek verwijst naar de werkkamer van de Amerikaanse president, door Bolton kortheidshalve The Oval genoemd. Na zijn benoeming als NSA had Bolton hier vrijwel dagelijks toegang tot de president om hem over tal van belangrijke veiligheidsproblemen die de VS zouden kunnen raken te adviseren en hem opties voor te leggen voor eventuele acties. Op dagboekachtige wijze beschrijft Bolton nauwkeurig de issues waar de president en hijzelf zich mee bezighielden. Hij had hiervoor een uitgebreide staf tot zijn beschikking, de National Security Council (NSC), waar hij overigens al kort na zijn aanstelling rigoureus het mes in zette. Het grote verschil met eerdere boeken over het Witte Huis onder Trump, zoals Fire and Fury en Trump under Fire van Michael Wolf, is dat Bolton zelf als een der hoofdrolspelers overal bij is geweest. Wolf moest het als auteur hebben van gesprekken met functionarissen die vaak alleen op basis van anonimiteit ergens over wensten te spreken. Gelet op de ontelbare ontmoetingen en gesprekken van Bolton als vertrouweling met Trump is het niet verbazingwekkend dat deze er alles aan heeft gedaan, en laten doen, om publicatie van het boek te voorkomen. Vanuit het perspectief van Trump gezien wel begrijpelijk want Bolton spreekt niet bepaald vleiend over zijn oude baas en neemt geen blad voor de mond. Bolton tekent op meer dan vijfhonderd pagina’s in veertien min of meer geografisch gerangschikte hoofdstukken een ontluisterend beeld van een president die in weinig anders geïnteresseerd lijkt te zijn dan zijn herverkiezing. Zijn ontsteltenis is groot als blijkt dat Trump daarbij geen enkel middel schuwt, zelfs als dat nadelig is voor de veiligheidssituatie van de VS, zoals het stupide idee om de Taliban uit te nodigen voor onderhandelingen op Camp David. Elke beslissing van de president werd gedreven door overwegingen hoe dat voor zijn herverkiezing zou kunnen uitpakken. Bolton beschrijft in groot detail de ontwikkelingen rond Oekraïne die uiteindelijk tot zijn impeachment zouden leiden. Hij wist dat er wel degelijk sprake was van machtsmisbruik door de president bij het onder druk zetten van Oekraïne. Bolton werd echter door de Senaat, die besloot geen getuigen op te roepen, belet te getuigen.

President Trump in gesprek met president Zelensky van Oekraïne (foto: Wikipedia)

Hij beschrijft een president die gedijt in chaos en uitblinkt in wispelturigheid zonder ergens een strak omlijnde visie over te hebben. Hij toont een president die de vijanden van zijn land omarmt en de bondgenoten van zich vervreemdt. Een president die buitenlandse politiek ziet als niet meer dan een deal over onroerend goed en zwelgt in showmanship, alles om er zelf beter van te worden. Bij het schrijven van het boek hadden de presidentsverkiezingen nog niet plaatsgevonden en Bolton speculeert op de laatste pagina op een herverkiezing, waarna Trump zich mogelijk nog minder geremd zou tonen.

Het is een fascinerend boek om te lezen. De auteur heeft zijn 453 dagen in het Witte Huis zorgvuldig gedocumenteerd en een uitgebreid notenapparaat verwijst over nog eens zestig pagina’s waar een en ander is opgeslagen en terug te vinden. Een absolute aanrader voor iedereen die interesse heeft in buitenlandse politiek en de werkwijze binnen de Amerikaanse buitenlandse politiek in het bijzonder.