Inzet KMar in kader European Border and Coast Guard (Frontex)

OPINIE - BINNENLAND

Het migratievraagstuk

KOL KMAR B.D. J.M.M. GOVAARTS

Met de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 2021 werd het migratievraagstuk door alle politieke partijen weer prominent op de agenda gezet. De meeste vluchtelingen worden geholpen door criminelen die jaarlijks drie miljard verdienen aan de smokkel van mensen. In dit artikel wordt ingegaan op de dreiging die van deze mensensmokkelaars uitgaat en wat hiertegen gedaan wordt.

In 2017 is op het hoogste ambtelijk niveau van de departementen van Defensie, Justitie en Veiligheid en het Openbaar Ministerie, besloten tot een meer efficiënte en effectieve manier voor de bestrijding van mensensmokkel. De belangrijkste coördinerende en uitvoerende rol is hierbij opgedragen aan de Koninklijke Marechaussee (KMar) die reeds sinds het begin van haar tweehonderdjarig bestaan belast is met de taak van de grensbewaking.

Voor het strategisch concept tot bestrijding van de mensensmokkel is onderscheid gemaakt tussen drie verschillende migratiestromen: de westelijke route uit Marokko, de middenroute uit Libië en de oostelijke route vanuit Syrië. Het concept is voorzien van drie eendere barrières die opgericht zijn in deze migratiestromen. Deze barrières kunnen worden opgeworpen op drie cruciale locaties en vormen de grootste hindernis voor de mensensmokkelaar: het land van vertrek, de buitengrens van de Europese Unie (EU) en als laatste de smokkel binnen de Europese Unie naar de plaats van bestemming. Het is op deze barrières waar mensensmokkelaars kunnen worden ontdekt, of informatie over hen kan worden verkregen.

Het land van vertrek

Op operationeel niveau wordt het strategisch concept in detail uitgewerkt met elk afzonderlijk land van vertrek: de plek waar de mensensmokkelaar de vluchtelingen verzamelt en vandaar transporteert. De bedragen die hiermee gemoeid zijn variëren van tien- tot vijftienduizend euro. De verantwoordelijkheid tot opsporing van de smokkelaar berust bij het betrokken land. Uit onderzoek in Nederland komen de belangrijkste landen in beeld en wordt in internationaal verband zoals met INTERPOL, EUROPOL en de Europese Gendarmerie Force (EGF) een gecoördineerde inzet van steun aangeboden in de vorm van capacity training om de lokale opsporingsdiensten op te leiden. Zo zijn onder Europese vlag in het recente verleden marechaussees uitgezonden geweest naar Niger en Mali. Deze inzet werd ondersteund door eenheden van Defensie. Ook de plaatsing van liaisonofficieren in verschillende landen maakt onderdeel uit van de gecoördineerde internationale samenwerking.

De buitengrens

De buitengrenzen van de Europese Unie (EU) en de Schengenlanden wordt de volgende barrière voor de mensensmokkelaar. Naast de grensbewaking door de EU-lidstaten zelf en eerder genoemde internationale politieorganisaties maken het Europees Grens- en kustwachtagentschap (Frontex), en in enkele situaties de NAVO hier deel van uit. We moeten de barrière hierbij splitsen in een lucht- en land/zee-modus operandi. Ter voorkoming dat stromen vluchtelingen via een luchthaven toegang krijgen tot de EU worden de grenscontroles bij vluchten met een hoog risico reeds in het land van vertrek uitgevoerd bij de ingang van het vliegtuig; de zogenaamde pre-boarding check. Vluchtelingen die niet voldoen aan de toelatingscriteria worden geweigerd. De grens bewaken op land/zee is de meest complexe operatie voor alle diensten. Door de bijdrage van de KMar aan Frontex zien we ook in deze barrière Nederlandse militairen in Europees verband optreden; de effectiviteit van deze inzet is in hoge mate afhankelijk van de politieke kaders en de ruimte die wordt gegeven. Zowel onder NAVO- als EU-vlag heeft Nederland defensie-eenheden ingezet in Griekenland.

Actie tegen inklimmers (foto: Ministerie van Defensie)

Grensbewaking (foto: Ministerie van Defensie)

De binnengrens

De binnengrenzen van de EU-lidstaten en de met Schengen geassocieerde landen vormen de laatste barrière voor de mensensmokkelaar. Ook hier is onderscheid te maken tussen de land- en luchtsmokkelaars. Om te voorkomen dat illegale vreemdelingen zich via een intra-Schengen vliegverbinding verplaatsen, wordt tussen alle EU-lidstaten nauw samengewerkt. Dat gebeurt door passagierslijsten voor de vlucht te screenen en te analyseren om zodoende inlichtingen te verzamelen die kunnen leiden tot de mensensmokkelaar. De verplaatsingen op het land door illegale vreemdelingen zijn bijzonder inspannend. Bekend hierbij zijn de zogeheten inklimmers. Mensensmokkelaars brengen hun vluchtelingen naar parkeerplaatsen waar zij trachten heimelijk in vrachtwagens te klimmen. De organisatiegraad van de smokkelaars gaat zelfs zo ver dat de parkeerplaatsen onder hen worden verdeeld; elke smokkelaar heeft zo zijn eigen parkeerplaats. Het komt ook voor dat de geografische stromen vluchtelingen in een verkeerde stroming terecht komen. In dat geval is er sprake van uitklimmers. In de havens waar concentraties van reizigers en vracht samenkomen, zijn ook in Nederland mensensmokkelaars actief. De meest moderne technieken worden toegepast om inklimmers te ontdekken. Bij deze acties is ook hier een gecoördineerde samenwerking met overheidsdiensten noodzakelijk. Defensie speelt hierbij een noodzakelijke rol.

In enkele gevallen laten mensensmokkelaars ook na aankomst de vreemdeling niet met rust. In de meest schokkende gevallen is de crimineel bekend met de familie in het land van herkomst en het nieuwe adres van de vluchteling die hij heeft geholpen. Deze situatie biedt weer een nieuwe bron van criminele inkomsten. Deze werkwijze start bij de familie in het land van herkomst. De smokkelaar dreigt deze familie met geweld als geen geld wordt betaald door de familie in Nederland. De familie hier krijgt dan een korte tijd om het gevraagde bedrag te verzamelen. Na het verstrijken van deze tijd gaat een van de leden van de smokkelaarsbende in Nederland het geld bij de familie thuis innen. De vluchteling wordt dus weer genoodzaakt om geld te verstrekken aan de smokkelaar. Geld dat hij meestal niet meer heeft en op illegale wijze verkregen moet worden. Zo worden de vluchteling en diens omgeving slachtoffer van criminele praktijken door mensensmokkelaars.

Het migratievraagstuk is naar aanleiding van de verkiezingen door alle politieke partijen terecht weer prominent op de agenda gezet. De meeste vluchtelingen zijn slachtoffer van internationale criminele bendes die jaarlijks drie miljard verdienen aan de smokkel en uitbuiting van deze mensen. Om deze mensensmokkel effectief tegen te gaan zullen nationaal de nodige fondsen beschikbaar moeten worden gesteld voor de uitvoerende organisaties van de ministeries van Defensie en Veiligheid en Justitie. Het vele menselijk leed en de schade die wordt aangericht door mensensmokkelaars moet worden gestopt.