door: René Bliek

Het gaat toch goed met Defensie?

Met het regeerakkoord ‘Vertrouwen in de toekomst’ uit 2017 heeft het kabinet besloten de investeringen in Defensie fors op te voeren. Onderdeel van het geheel aan intensiveringen is het verbeteren van de operationele (gevechts-) ondersteuning van de krijgsmacht. In de nota ‘Maatregelen Versterking Ondersteuning Krijgsmacht (MVOK)’ wordt dit gedeelte van het regeerakkoord vertaald in opdrachten aan de defensie onderdelen. De nota MVOK richt zich voornamelijk op het herstellen van de balans in de (gevechts-)ondersteunende capaciteiten.

U ziet nu hoe lang dit proces duurt. Er zijn nu nog veel lopende reorganisaties en die zijn pas succesvol als de eenheden gevuld zijn met goed getraind personeel en het bijbehorende materieel. Door de huidige ondervulling hoeven we op dit moment niet veel te verwachten van sommige defensieonderdelen, maar hoop doet leven. In deze bijzondere tijd zien we gelukkig nog wel dat Defensie bijstand kan leveren op allerlei gebied, maar het is een feit dat onze eerste hoofdtaak echt niet meer uitvoerbaar is. Dat is ook al door de politiek geaccepteerd, maar gelukkig niet door een aantal verontruste burgers. Daarom is met de leus: ‘Het is tijd voor actie tegen de dramatische staat van Defensie’, onder aanvoering van ondernemer Alexander Ribbink, het burgerinitiatief ‘Psst’ gestart. Het doel van het initiatief is om meer aandacht en meer geld voor Defensie te bewerkstelligen. Door middel van een petitie willen zij Nederlandse politici wakker schudden.

Verwaarloosde krijgsmacht De initiatiefnemers zijn bezorgd. Bezorgd dat door de jarenlange bezuinigingen, de achterblijvende investeringen en het gebrek aan daadkracht van de politiek - volgens hen- onze krijgsmacht compleet verwaarloosd is. Volgens de initiatiefnemers is onze veiligheid in het geding door Defensie links te laten liggen, of zoals zij het zelf verwoorden in hun manifest: ‘’Defensie is onvoldoende uitgerust om ons Koninkrijk te beschermen tegen dreigingen. Daarmee verzaakt de regering haar grondwettelijke taak. Terwijl wij Defensie zo hard nodig hebben, in tijden van conflict én in tijden van onvoorziene crisis. Als het afgelopen jaar ons iets geleerd heeft, is dat het essentieel is om sectoren die bestaan om een crisis of noodtoestand het hoofd te bieden te onderhouden. Sectoren zoals de zorg en Defensie.’’

Waarom tekenen, het gaat toch goed met Defensie?

Risico's Defensie loopt bewust risico’s. Het is een feit van het leven dat dingen veranderen en de best bedachte plannen soms heel snel verouderd zijn. Zeker als het realiseren van nieuwe plannen een lange doorlooptijd hebben! Dit strategisch risico kan er toe leiden dat Defensie minder effectief wordt en worstelt om zijn doelen te bereiken. Daarnaast zijn er ook de nodige uitdagingen om te voldoen aan alle noodzakelijke weten regelgeving die voor haar van toepassing is. Dit compliance risico hebben wij bij de Wet Uniformering Loonbegrip (WUL) voor het personeel mogen meemaken. De impact van veranderende wetgeving was niet tijdig doorgedrongen. Nieuwe regels voor gegevensbescherming of voor werknemersveiligheid, die ook Defensie moet volgen, brengen meestal extra kosten met zich mee en vormen een compliance risico voor Defensie. Vervolgens moet Defensie zich blijven realiseren dat zij zelf een bron is voor operationeel risico. Een ‘onverwachte’ storing in 2014 waarbij IV (informatievoorziening) en ICT een uitdaging waren wordt dan eindelijk adequaat opgepakt, maar pas in 2021 begint de eerste echte op de toekomst gerichte reorganisatie. Operationeel risico lijkt veelal zelf vrij klein in vergelijking met de grote strategische risico’s, maar kan wel een enorme schade doen, ook aan de reputatie van Defensie.

Aanvullende Special Operations Forces (SOF) Ground Enabling (GE) capaciteiten.

Tijdens de vergadering van het Informeel Overleg Reorganisaties Commando Zeestrijdkrachten (IOREO CZSK) op woensdag 3 februari 2021 is ook het NLMARSOF plan door de Centrales van Overheidspersoneel (CvO) goedgekeurd. In de Werkgroep Reorganisaties (WGREO) van 8 december 2020 is aangegeven dat er nadere duiding zou komen over de volgende punten:

  • Hebben de betrokken MC's voldoende ruimte ervaren om overleg te voeren of hebben ze zich beperkt gevoeld door de kaders van het programmavoorstel;
  • Zijn er nu wel of geen aanknopingspunten voor een adaptieve invulling.

Ook voor het CZSK zijn deze vragen nu naar tevredenheid beantwoord. Echter, er zijn wel afspraken gemaakt met het CZSK dat de medezeggenschap in het vervolg meer aan de voorkant meegenomen wordt, net zoals bij het KCT. Voor de GOV|MHB is dat de studiefase. Ook is gevraagd of de huidige verdeling van de gelden in de toekomst qua verdeling anders bekeken kunnen worden. Daar gaan we als GOV|MHB niet over, maar het is zeker een overweging waard afhankelijk van de soort investering. Een feit is wel dat je met 20 Euro minder kunt doen dan met 80 Euro. Soms kan bij een kleinere eenheid de aanschaf van een nieuw uitrustingsstuk die andere specificaties moet hebben, bijvoorbeeld door contact met het zeewater of een betere bescherming tegen kou moeten hebben, het uitrustingsstuk duurder maken. Kortom, de aard en specifieke inrichting van dedicated SOF Support eenheden wijkt significant af door de verschillen in optreden (land versus maritiem optreden), organisatie en bedrijfsvoering bij het KCT en NLMARSOF. Een van de gevolgen hiervan kan zijn dat afhankelijk van de uitrusting er een prijsverschil kan zijn. Het effect wat we samen willen bereiken is duidelijk. De beschikbaarheid van SGEcapaciteit voor het uitvoeren van speciale operaties vergroten. Nu nog wachten op de plannen voor de doorontwikkeling Instituut samenwerking Defensie en Relatieziekenhuizen (IDR) DOSCO, waarbij voor de SOF de Role 2 Forward (R2F)/Special Operations Surgical Team (SOST) het belangrijkste is. Versterking geneeskundige keten. Met de versterking van de geneeskundige keten binnen het CLAS is door de invoering van de ‘Onderofficier Logistiek Geneeskundige Dienst’ en de vermindering van de Algemeen Militair Verpleegkundige (AMV) functies een deel van hun loopbaanpatroon en toekomstperspectief verdwenen. Omdat het hier gaat om een Wijziging van Bestemming en Indeling (Art 12a AMAR) moet dit onderwerp met de bonden besproken worden in de Werkgroep Algemeen Personeelsbeleid (WGAP). Dit omdat de geplande reorganisatie van invloed is op de loopbaan en rechtspositie van betreffend personeel. De GOV|MHB is niet tegen de invoering van de ‘Onderofficier Logistiek Geneeskundige Dienst’, maar wil twee dingen. De rechtspositie van de AMVn borgen en de gevolgen op de individuele zorgverlening door het inzetten van lager opgeleide zorgmedewerkers eerst begrijpen voordat een positieve reactie kan volgen.

Een tekort aan ruimte op ‘het kasteel’ (ook weer door COVID) voor de eerstejaars van de langmodel officiersopleiding op de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in het hart van Breda. Denken in oplossingen: Tijdelijk verhuizen naar vliegbasis Gilze-Rijen en dan les krijgen in een shelter. Top!

In het laatste IOREOCLAS van 17 februari jl. is weer over deze uitdaging gesproken. De Legerplannen (LRPn) 1681, 1682, 1683 Versterken Gnkcie 11, 13 en 43 Brigade stonden op de agenda. Alle spelers waren aanwezig en voor de GOV|MHB werd duidelijk dat het inzetten van een lager opgeleide zorgmedewerker acceptabel is, gezien haar of zijn positie binnen de geneeskundige keten. Ook de versterking binnen de Gnkcien zijn goed onderbouwd, al wil je natuurlijk altijd meer. Het herstellen van balans en de kwaliteitszorg van de medewerker zijn in balans. Er is wel afgesproken dat vulling, als dat noodzakelijk is, in fases plaats zal vinden. Dit afhankelijk van de eerste vulling van de Gnkcien. Tevens is afgesproken dat een AMVn kan opteren na een ‘troeper’ functie. Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) registratie kan tijdens het vervullen van zo’n functie gewaarborgd blijven of men kan er zelf voor kiezen zijn/ haar BIG-registratie permanent of tijdelijk te laten verlopen. Werk binnen de geneeskundige keten is er genoeg. Wel moet men natuurlijk voldoen aan de in de functie gestelde eisen. Om een betere piramide opbouw te krijgen voor de twee groepen moet het bestand geneeskundige functies door het CLAS bekeken worden.

Door de bonden is in dit kader gewezen op de mogelijkheid om gebruik te maken van beleidsfactoren en beleidsruimte. Ook werd de mogelijkheid geboden om vooruitlopend op de huidige reorganisatie, gelet op de bijzondere omstandigheid waar wij ons nu in bevinden, functies in de grootste knelpuntgebieden al na goedkeuring van de medezeggenschap open te stellen voor publicatie. Al met al een voor de GOV|MHB en de Defensie organisatie een naar mijn mening constructieve en vruchtbare meeting. De uitdaging die nog over is, is de WGAP. Maar waar een wil is, is een weg.

Stap voor stap werken we in Nederland naar een betere toekomst, ook voor Defensie in al haar facetten. Dat niet alleen Defensie problemen kent is duidelijk als we kijken naar ons “grote” issue het hele Coronadebacle. Hoe moeilijk het is plannen te maken als je niet het hele plaatje kent. Hoe moeilijk het is om plannen te maken waar iedereen zich in kan vinden. En hoe makkelijk mensen zichzelf graag op de voorgrond zetten, met (soms terecht) de opmerking dat zij onevenredig hard getroffen worden door huidige maatregelen. De ene groep vindt zichzelf soms net wat belangrijker dan de andere groep. Waar kies je voor, wie krijgt voorrang. Het is soms net Defensie.