door: René Bliek
2021: een jaar met veel uitdagingen en niet alleen voor Defensie!
Het nieuwe jaar 2021 is begonnen. In het vorige ProDef-bulletin sprak ik de hoop uit dat we juist in deze tijd kunnen reflecteren en proberen om ons te verplaatsen in de ander/in iemands denken inleven. Ik dacht dat het waardevol zou zijn om proberen te begrijpen waarom iemand een andere opvatting of mening heeft, die ik in ieder geval moest respecteren.
Gelet op de laatste ontwikkelingen in Nederland en Amerika kom ik erachter dat ik dat op dit moment veel moeilijker kan (dat respect opbrengen), dan dat ik verwacht had. Dat is niet zozeer omdat ik geen respect kan opbrengen als iemand een andere mening heeft dan de mijne, maar met name door gebeurtenissen of uitgebrachte rapporten die ik met stijgende verbazing heb gezien of gelezen.
Het startte met het lezen van het rapport over de Toeslagenaffaire van de commissie Van Dam met de naam ‘Ongekend onrecht’. Ik lees dat met de vraag, welk eergevoel hebben al deze mensen. Toch zie je dan gelukkig weer een kanjer, namelijk Sandra Palmen-Schlangen. Palmen was eind 2016 aangetrokken om bij Toeslagen net zo’n juridische vaktechnische afdeling op te zetten, als de Belastingdienst heeft. Haar memo is geschreven in opdracht van het MT Toeslagen en is het resultaat van vier maanden onderzoek. Het memo wordt op 13 maart 2017 aan het MT gezonden via het MT-lid dat de opdracht had gegeven. In het memo oordeelt mevrouw Palmen dat de Belastingdienst/Toeslagen laakbaar heeft gehandeld. De Tweede Kamer ont- vangt het memo pas op 20 oktober 2020 nadat een verzoek om toezending is gedaan door het lid Omtzigt tijdens het Algemeen Overleg. De meest cruciale passages uit dit advies worden in de versie van 20 oktober 2020 niet aan de Tweede Kamer verstrekt. Pas nadat de betreffende juridische adviezen tijdens een openbaar verhoor van de ondervragingscommissie zijn voorgelezen, krijgt de Tweede Kamer het memo integraal toegestuurd op 4 december 2020. Kortom: Haar notitie kwam niet terecht op het juiste niveau en was lange tijd onvindbaar. Daarna werden cruciale passages verwijderd. Dit geeft een goed beeld van de corruptie van ambtenaren in het systeem. Ambtenaren zonder ruggengraat. De Belastingdienst Toeslagen stopte haar memo meer dan drie jaar in de doofpot.
Wie let op het belang van de burger en als je dan nu ziet hoe een ieder wegloopt voor het nemen van verantwoordelijkheid en naar elkaar wijst dan is er op iets goed mis in Nederland. Systematisch falen van de Politiek, de rechtelijke macht en topambtenaren zet een ieder wel aan het denken.
Vooral het tegenwerken op alle niveaus en in alle geledingen van de kamerleden Renske Leijten (SP) en Pieter Omtzigt (CDA) is iets wat mij stoort. Het uiteindelijk aftreden van het kabinet op 15 januari 2021, het aftreden van Lodewijk Asscher als PvdA-lijsttrekker en Eric Wiebes als minister van Economische Zaken en Klimaat leidt tot uit een lopende reacties. Over dit aftreden kan eenieder zijn eigen mening hebben. Ook daar zijn de meningen verdeeld. 1 2
Daarnaast heb ik nog de notitie van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt ‘De Tweede Kamer en de Uitvoering, een moeilijke combinatie’ gelezen. Dit was voor de parlementaire onderzoekscommissie uitvoeringsdiensten. Daarin betoogt hij dat het functioneren van de overheid bij de uitvoering van beleid ondermaats is. Kortom als Nederlander wordt je ook daar niet vrolijk van. Vervolgens heb ik de Amerikaanse verkiezingen gevolgd en gezien waar complottheorieën en slecht leiderschap toe kunnen leiden. De onzekerheid en angst die een crisis met zich meebrengt versterkt het complotdenken en de anti-overheidssentimenten.
Helaas kan polarisatie leiden tot radicalisering en extremisme. En dat kan weer mensen voortbrengen die bereid zijn om met geweld in actie te komen. Dat laatste hebben we niet alleen in Washington gezien, maar ook in Nederland. Gelukkig wel op een lager geweldsspectrum, maar ondertussen werd er wel een coronateststraat vernield (Breda), werden er zendmasten in brand gestoken vanwege complottheorieën rond 5G en werden langslopende politici bij de Tweede Kamer in Den Haag geïntimideerd en uitgemaakt voor pedofiel en kinderverkrachter. Waar stopt dit?
Onze eigen uitdagingen
In deze complexe wereld moet ook ons eigen ministerie acteren. Ook ons ministerie heeft wel eens een probleem om een document terug te vinden, maar neemt nu maatregelen om dit in de toekomst niet meer voor te laten komen. Helaas ziet het er niet naar uit dat het veiliger wordt in onze wereld en ook niet in Nederland. Juist daarom moet Defensie klaar kunnen staan om waar te kunnen maken dat daar waar anderen stoppen ........ Door de huidige personeelstekorten zal dat voorlopig een uitdaging zijn en blijven.
1 https://www.nporadio1.nl/opinie-commentaar/28994- kabinet-gevallen-waanzin 2 https://www.nporadio1.nl/politiek/28958-aftredenasscher-voelt-oneerlijk
Reorganisaties
- Aanvullende Special Operations Forces(SOF) Ground Enabling (GE) capaciteiten Tijdens het Informeel Overleg Reorganisatie (IOREO) CLAS van 24 september 2020 zijn naar aanleiding van de behandeling van Legerplan 1679, Implementeren SOF Ground Enablers (SOF GE) bij het Korps Commandotroepen (KCT), door de centrales vragen gesteld over de synchronisatie van deze reorganisatie en die van Netherlands Maritime Special Operation Forces (NL- MARSOF) en de redenen om dit in gescheiden trajecten te behandelen. In het programmavoorstel SOF GE is besloten om de trajecten separaat aan te lopen. De belangrijkste reden hiervoor was dat de aard en specifieke inrichting van dedicated SOF Support eenheden significant afwijken door de verschillen in optreden (land versus maritiem optreden), organisatie en bedrijfsvoering bij het KCT en NLMARSOF. Het gevolg hiervan is dat beide OPCO’s en eenheden zelfstandig prioriteiten hebben gesteld in het bouwen van de nieuwe formatie. In de WGREO van 8 december 2020 hebben de centrales over de synchronisatie en de gescheiden trajecten gesproken. Het ging niet alleen meer over het KCT en NLMARSOF, maar ook over 12 Infbat LMB van het CLAS en het Instituut samenwerking Defensie en Relatieziekenhuizen (IDR) DOSCO. Er zijn dus 4 eenheden en 3 Defensie onderdelen (DO’s) betrokken. Het ging hierbij met name over het tijdig betrekken van de medezeggenschap op het juiste niveau om te voorkomen dat er niet alleen maar getekend kan worden bij het kruisje. Het duurde even, maar Defensie gaf aan dat ze daar in de toekomst aandacht voor zouden hebben. Ook het weer instellen van een IOREO Defensie (IOREO DEF) is besproken, die was er juist voor DO overschrijdende reorganisaties. De GOV|MHB is van mening dat een centrale nooit op de stoel van de medezeggenschap mag zitten en dat niet in alle gevallen een TRMC noodzakelijk is en dat deze optie (de MC van het betrokken onderdeel) tot de mogelijkheden behoort. De weg die gelopen is er naar toe was niet correct, maar als de weg wel correct gelopen was had ook deze uitkomst volgens de GOV|MHB een optie kunnen zijn
Commandant Zeestrijdkrachten VADM Rob Kramer: Vertrouwen is de basis van alles.
Daar moeten dus echt met z’n allen hard aan werken.
In de WGREO is aangegeven dat er nadere duiding zou komen over de volgende punten: • Hebben de betrokken MC’s voldoende ruimte ervaren om overleg te voeren of hebben ze zich beperkt gevoeld door de kaders het programma voorstel; • Zijn er nu wel of geen aanknopingspunten voor een adaptieve invulling. Voor het CLAS zijn deze vragen al naar tevredenheid beantwoord en bij het CZSK is het betreffende reorganisatieplan nog niet in het IOREO CZSK behandeld. De GOV|MHB verwacht dat daar de antwoorden gegeven worden. Het effect wat men wil bereiken i duidelijk. De beschikbaarheid van SGE- capaciteit voor het uitvoeren van speciale operaties vergroten. De versterking behelst een uitbreiding van NLMARSOF met 30 arbeidsplaatsen en de verwerving van de voor deze capaciteiten benodigde materiële middelen en infrastructuur.
De SOF GE capaciteit zal in toekomstige missies militaire en politieke (afbreuk-) risico’s afdekken. Daarom is het voor de GOV|MHB van groot belang dat deze enabling capaciteit snel wordt opgericht. Dit onderwerp raakt 4 eenheden, zijnde KCT en 12 Infbat LMB van het CLAS, NLMARSOF van het CZSK en IDR van DOSCO en 3 Defensieonderdelen. Het is de verwachting van de GOV|MHB dat de CLAS plannen aangeboden kunnen worden ter kennis- name aan de WGREO. In de IOREO CZSK zal de eerstvolgende keer het NLMARSOF plan behandeld worden en pas eind 2021 zal er een plan van DOSCO zijn.
Versterken 400 GNKBat
Planning was om deze reorganisatie in het IOREO CLAS van 28 mei 2020 te bespreken. Door het stellen van andere prioriteiten door het CLAS in overleg met de centrales (prio voor Bedrijfsveiligheid CLAS) is dit plan pas op 24 september 2020 besproken. Ook de Legerplannen (LRPn) 1681, 1682, 1683 Versterken Gnkcie 11, 13 en 43 Brigade stonden op de agenda. Normaal gesproken is een versterking van een organisatie of keten geen uitdaging voor de centrales, behalve dat we allen bezorgd zijn over de personele vulling.
Maar op 7 september 2020 ontvingen we de nota ‘Introductie Onderofficier Logistiek Geneeskundige Dienst’. Een snelle conclusie in de IOREO CLAS was dat er algemene personele aspecten geraakt worden. De Algemeen Militair Verpleegkundige (AMV) zien een deel van hun loopbaanpatroon en toekomstperspectief verdwijnen.
Volgens de GOV|MHB is er een samenhang tussen de defensie brede NOTA “Regelgeving praktische tewerkstelling (PTW) Algemeen Militair Verpleegkundigen” en de CLAS NOTA “Introductie onderofficier logistiek GNKD” (besluit betreffende het OPCO CLAS). Het is duidelijk dat de AMVn niet in staat waren om het totaal pakket van de functie en taken die zij hebben uit te voeren. Met name omdat er toch operationele behoeftes zijn en zij de enige onderofficier van de geneeskundige eenheid waren kwamen zij nauwelijks aan hun professionele rol toe. Daarnaast werd aangegeven dat zij het gevoel hadden niet genoeg grip te hebben op de competenties die ze daarvoor nodig hadden.
De CLAS nota tracht direct in te spelen op de gevolgen van het verzwaren van de eisen aan de kwalificatie AMV en de invloed hiervan op de irreguliere uitstroom van AMV en het beschikbaar zijn bij de eenheid. Het introduceren van de nieuwe categorie onderofficier moet er tot leiden dat de aanhoudende leegloop van de geneeskundige eenheden binnen CLAS wordt tegengegaan. Het lijkt erop dat het besluit vooral gevoed is door personele vulling problemen en niet door het verbeteren van de zorgketen binnen het CLAS. De GOV|MHB is niet tegen de invoering van de ‘Onderofficier Logistiek Geneeskundige Dienst’, maar wil twee dingen. De rechtspositie van de AMVn borgen en de gevolgen op de individuele zorgverlening door het inzetten van lager opgeleid zorgmedewerkers eerst begrijpen voordat een positieve reactie kan volgen. Planning was om dit te bespreken in de Werkgroep Algemeen Personeelsbeleid (WGAP) van 3 december 2020, maar helaas was er niet genoeg tijd om dit punt te behandelen.
Onze zorg Er zou meer tijd beschikbaar moeten zijn om informeel of formeel met elkaar te kunnen praten over al die zaken die leven en gedaan moeten worden binnen Defensie en in bijzonder bij de DOn. Er zijn zeer complexe uitdagingen, zoals bijvoorbeeld een nieuw personeels- en bezoldigingssysteem dat er nu echt een keer moet komen, maar ook hele eenvoudige zaken zoals een uitbreiding van 6 personen in de veiligheidsketen (mits er geld is). Het stilleggen van het formele overleg maakt het er helaas niet makkelijker op, maar het feit dat bijvoorbeeld het CDA in 10 jaar de uitgaven van Defensie wil optrekken naar de 2% norm geeft de GOV|MHB hoop.
Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Martin Wijnen legt het belang van het nieuwe Wapen van de Informatiemanoeuvre uit. Hiermee ontwikkelen we het essentiële informatiegestuurde optreden zoals beschreven in de Defensievisie 2035.
