VAN DE VOORZITTER
Er valt wat te kiezen
Op vrijdag 3 november bereikten de overlegvertegenwoordigers van Defensie en de bonden een onderhandelaarsresultaat over de arbeidsvoorwaarden. Ik heb toen al aangegeven dat het uniek was dat dit al gebeurde voordat het huidige akkoord was afgelopen. Een mooie prestatie dus. Ook over de inhoud van dit resultaat zijn wij te spreken. Natuurlijk wil je altijd een hogere loonsverhoging en meer geld voor andere zaken, maar omdat het alleen het jaar 2024 betreft is het loonbod van 7% zeker niet slecht.
De eerste reacties waren veelal positief. Nu is de keuze aan jullie, de leden, of dit resultaat een akkoord gaat worden en de maatregelen op 1 januari direct kunnen ingaan. Bij het schrijven van deze column was de uitslag nog niet bekend, maar ik heb op basis van de eerste reacties de verwachting dat dit wel goed gaat komen.
Op 22 november hadden u en de overige bijna achttien miljoen Nederlanders nog iets te kiezen: wie gaan de komende jaren ons land besturen, welke partijen zullen een regering vormen en wie worden de nieuwe ministers en staatsecretarissen? Na de vier kabinetten-Rutte is het nu de beurt aan een andere premier.
Ook voor Defensie en haar personeel is dit een hele spannende tijd. Wie worden de nieuwe bewindslieden? Komt er meer geld bij voor Defensie? Wat zal er in het regeerakkoord van het nieuwe kabinet nog meer worden bepaald over en voor de krijgsmacht? Op basis van de verschillende verkiezingsprogramma’s ben je geneigd te denken dat het de goede kant op moet gaan. De meeste partijen hebben opgenomen dat ze willen groeien naar de NAVO-norm van 2% en sommige willen dat ook nog wettelijk vastleggen. De NOV heeft zich daar al heel lang sterk voor gemaakt, ook in aanloop naar deze verkiezingen. Persoonlijk vind ik het te gek voor worden dat de oorlog in Oekraïne al bijna twee jaar duurt, maar dat Nederland nog steeds niet structureel aan de ondergrens van 2% voldoet. Dat Nederland hier internationaal geen goed figuur slaat bleek onlangs weer toen bekend werd dat Mark Rutte een belangrijke kandidaat is om secretaris-generaal van de NAVO Stoltenberg op te volgen. De premier van Estland, Kaja Kallas, liet in een interview weten ook kandidaat te willen zijn voor deze positie. Zij liet doorschemeren ervan uit te gaan dat het land van de kandidaat die deze positie gaat bekleden natuurlijk wel aan de 2% norm qua defensie-uitgaven zou moeten voldoen. Of dit inderdaad een keiharde eis wordt zal nog moeten blijken, maar het zou natuurlijk erg vervelend zijn voor het rijke Nederland als wij deze positie mislopen omdat wij niet in staat zijn geweest om ons aan de afspraken te houden. Ik vind overigens wel dat Kallas gelijk heeft. Rutte is er zelf jarenlang voor verantwoordelijk geweest dat Nederland niet aan deze eis voldoet, maar zou dan als NAVO-chef wel andere landen hierop moeten aanspreken. Zoals ik vaker heb aangegeven gaat het niet alleen om het geld en de investeringen die daarmee gedaan kunnen worden, maar ook om de geloofwaardigheid die je als land hebt en de lastenverdeling tussen bondgenoten. Nederland moet dus snel handelen en ook zorgen dat we dit in de toekomst niet meer laten gebeuren.
Een goede ontwikkeling was wel dat er weer meer militairen waren op een verkiesbare plaats op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. Het is goed dat er meer Kamerleden zijn met militaire ervaring of die Defensie een warm hart toedragen. Een minder goede ontwikkeling was daarentegen wel het gebrek aan aandacht voor veiligheid en Defensie tijdens de debatten in de aanloop naar de verkiezingen. Terwijl de wereld in de brand staat, wordt er voornamelijk over binnenlandse onderwerpen gesproken. Ik begrijp natuurlijk goed dat zaken als betaalbare woningen, betaalbare zorg en bestaanszekerheid voor veel mensen belangrijk zijn, maarde situatie in de wereld toont maar al te zeer dat deze zaken plotseling ondergeschikt worden als er een oorlog uitbreekt. Hoe de politieke partijen tegen het buitenland- en veiligheidsbeleid aankijken en wat zij met de krijgsmacht willen, dat zijn essentiële zaken die ik onvoldoende aandacht vind krijgen.
Inmiddels is de uitslag van Kamerverkiezingen bekend en kan hopelijk op korte termijn een nieuwe regering worden gevormd die goed is voor Nederland en Defensie in het bijzonder. Ik wens u fijne kerstdagen en een voorspoedig en veilig 2024.
Belangrijke binnenlandse problemen raken ondergeschikt als oorlog uitbreekt