Pechvogels

De auteur

Pieto van Buysen begon zijn luchtvaartcarrière bij de vliegtuigfabriek Fokker waar hij o.a. was betrokken bij de ontwikkeling van de F-28 Fellowship. Daarnaast was hij ook werkzaam in de journalistiek als luchtvaartmedewerker bij de Arnhemsche Courant. Hij publiceerde in tal van Nederlandse luchtvaart- en defensietijdschriften en was hij jarenlang eindredacteur bij het verenigingsblad Onze Luchtmacht. Van zijn hand verschenen meerdere luchtvaartboeken.

Het boek

Straaljagers zonder toekomst beschrijft een groot aantal prototypes van naoorlogse jachtvliegtuigen die om een of andere reden het productiestadium niet hadden gehaald. ‘Pechvogels’ waren het, die ofwel in de testfase niet aan de verwachtingen voldeden, of de keus van de opdrachtgever viel op een ander type vliegtuig, of de ontwikkelingskosten rezen de pan uit. In een enkel geval tastte men in het duister waarom de ontwikkeling van een veelbelovend vliegtuig werd gestopt. Een schoolvoorbeeld hiervan is de Canadese AVRO CF-105 Arrow, waarbij het vermoeden bestaat dat daar duistere – politieke – machinaties op de achtergrond een rol speelden. Wat de reden was van deze beslissing van de Canadese president Diefenbaker is nooit bekend geworden. Eind 1959 bestelde Canada de F-104 Starfighter van Lockheed; het bedrijf dat enkele jaren later verwikkeld raakte in omkoopschandalen. Van de CF-105 is niets bewaard gebleven, alle vijf miljoenen dollars gekost hebbende prototypes werden verschroot

Pechvogels bevat een schat aan informatie over honderden vliegtuigen uit elf landen. Van sommige landen was het bestaan van een eigen, zelfscheppende militaire vliegtuigindustrie onbekend. Zo figureert in het boek bijvoorbeeld de Egyptische Helwan HA-300, mogelijk de kleinste straaljager die ooit werd geproduceerd, ofschoon niet meer dan drie prototypes het levenslicht zagen. De eerste testvlucht liet een tijdlang op zich wachten omdat er in het land zelf geen testvlieger was. Uiteindelijk moest een uit India ingevlogen testvlieger uitkomst brengen, maar dat hij nog vooraleer met het vliegtuig gevlogen te hebben al tal van verbeteringen voorstelde werd hem niet in dank afgenomen. Zijn suggestie om op stel en sprong te beginnen met de opleiding van testvliegers viel wel in goede aarde …

Na een paar honderd vlieguren besefte de regering dat dit vliegtuig het nooit met succes zou kunnen opnemen tegen de Franse Mirages waarover Israël beschikte. Het project werd stopgezet en de Duitse ontwerpers en technici moesten het land verlaten.

Zo bevat het boek tientallen meer of minder bekende, maar voor de liefhebber zonder uitzondering boeiende verhalen over de ontwikkelingsgeschiedenis van vliegtuigen die het niet hebben gehaald. Het enige punt van kritiek zou kunnen zijn dat de schrijver wel eens in het luchtvaartjargon onbekende kreten gebruikt, zoals bijvoorbeeld ‘atomaire wapens’ of ‘vleugelpanelen’. Maar dat doet niets af aan het feit dat dit een prachtig kijk- en leesboek is voor op de koffietafel om af en toe van te genieten.