Ik ben geen expert als het gaat om geopolitiek en ga zeker niet meedoen aan alle berichten van ‘experts’ die de afgelopen tijd aangaven dat ze hiervoor al lange tijd hebben gewaarschuwd. Wat mij echter wel opvalt is dat de Nederland en de EU de afgelopen tijd machteloos zijn gebleken aan het voorkomen van deze oorlog. De machtsinstrumenten zijn onvoldoende gebleken. De EU blijkt in het DIMEFIL (diplomatic, information, military, economic, financial, intel and legal) spectrum maar over een beperkt ‘arsenaal’ aan instrumenten te beschikken. Diplomatiek bleek de EU geen speler van betekenis en was het vooral de VS en af en toe EU-landen als Frankrijk en Duitsland die het overleg met Rusland probeerde te behouden. Militair gezien kan de EU in deze specifieke situatie niet met de NAVO als defensief bondgenootschap meeliften. Het leveren van wapens en uitrusting is het enige wat de EU resteert, maar als Rusland de regering van de Oekraïne ten val heeft gebracht is dat ook geen optie meer. Het constante dreigen met een zwaar pakket van economische sancties zal zeker effect hebben op de Russische economie, maar is uiteindelijk toch niet van doorslaggevende betekenis gebleken in de kosten-baten analyse van Poetin. Hoewel niemand precies weet waarom hij tot een inval heeft besloten lijkt het erop dat de veiligheidssituatie zoals die in zijn ogen wordt gezien en zijn gevoel van historisch ‘onrecht’ zwaarder wegen dan de economische nadelen. Het constant dreigen met economische gevolgen is dan geen effectief middel om hem van een aanval af te houden en geeft de beperkingen van de machtsinstrumenten van de EU eens temeer aan.

Op het moment dat de VS zijn focus naar de Indo-pacific verschuift is het de vraag hoe zij zullen reageren en wat de rol van de EU daarin kan zijn. Voor mijn gevoel valt Rusland een buurland binnen en kan de internationale gemeenschap niets anders doen dan toekijken, het verbaal veroordelen en economische sancties afroepen. Ik ben ook oprecht benieuwd en bezorgd hoe dit conflict zich de komende tijd verder zal ontwikkelen. We hebben als Nederland vanaf deze dag in ieder geval te maken met een hele andere veiligheidssituatie dan we ons lange tijd konden voorstellen. En de staat van onze Krijgsmacht is mijns inziens nog niet opgewassen tegen deze situatie. Ja er is na lange tijd eindelijk fors geïnvesteerd in Defensie maar dat betekent nog niet dat er plotseling een op haar taak berekende Krijgsmacht klaar staat. De militaire mogelijkheden die Nederland heeft zijn uiterst beperkt en zullen dat nog geruime tijd blijven. Ik hoop oprecht dat het aantal slachtoffers van deze oorlog beperkt zal blijven en dat er snel een oplossing uit dit conflict zal komen, maar heel erg hoopvol ben ik op dit moment niet. Vooral geschokt en bezorgd. Voor mij als militair is het ook een raar gevoel dat er nu een oorlog gaande is zo dicht bij huis en dat daar vele burgerslachtoffers vallen, terwijl je zelf thuis ‘gewoon’ doorgaat met je leven. Ik heb veel respect voor de militairen die in NAVO-verband zijn ingezet in Oost-Europa, en kan mij goed voorstellen dat het ook voor hen vreemd moet zijn dat deze oorlog zo dichtbij het land waar ze zijn ingezet wordt gevoerd. Voor je gevoel als militair is het juist nu het moment om iets te doen aan dit onrecht, aan deze foute oorlog. Mensen vragen ook aan mij of ik nu ook niet die kant op moet. Maar dat is nu zeker niet aan de orde en misschien is dat maar goed ook. Maar wat kunnen wij dan wel doen? Persoonlijk denk ik dat we er samen voor moeten zorgen dat de Nederlandse Krijgsmacht zo snel mogelijk weer op orde komt. Dat we er samen voor moeten zorgen dat we tot die tijd alles doen wat we kunnen om de Nederlandse bijdrage aan de NAVO en de internationale gemeenschap te leveren. Dat we samen beseffen dat in een nieuwe realiteit leven als het om de internationale veiligheidssituatie gaat en dat dit consequenties heeft voor onze Krijgsmacht. En iedereen levert daar zijn of haar bijdrage op zijn of haar manier aan. Voor mij als voorzitter betekent dit dat ik er alles aan moet doen om met mijn collega’s van de GOV|MHB en de andere bonden ervoor te zorgen dat we samen met Defensie snel de personele problemen bij Defensie aanpakken. Door het nieuwe loongebouw vorm te geven, de HR-transitie mogelijk te maken, benodigde reorganisaties door te laten gaan en alle andere personele aspecten te bespreken die nodig zijn om de militairen en burgers bij Defensie hun werk te laten doen. Dit moeten we doen op een constructieve manier, op een snelle en zorgvuldige manier en op een manier van wederzijds respect voor elkaars belangen. En altijd met het uiteindelijke doel van een betere Krijgsmacht voor ogen. En de situatie in de Oekraïne als herinnering waarom we dit doen.